Om een menschen leven. Georges Simenon. 1944.

Een thriller uit 1944 is verwonderlijk. Niet omwille van het suspensgehalte, niet omwille van de intriges, wel omwille van het amateurisme uit die tijd dat toen als heel professioneel werd beschouwd. Er waren toen geen DNA onderzoeken, geen mobiele telefoons, bijna geen auto's. Het is interessant om te lezen hoe men zich toen van slag trok: telefooncentrales waar een telefoonjuffrouw handmatig via kabels de verbinding maakte, gigantische afstanden die te voet werden afgelegd, bloedonderzoeken die resulteren in de diagnose dat het niet om dierlijk, maar wel om menselijk bloed gaat. De hoofdverdachte wordt aan het begin van het verhaal opgepakt en ter dood veroordeeld (uiteindelijk blijkt hij onschuldig te zijn!) omdat zijn schoenafdrukken worden gevonden op de plaats van het misdrijf. In het boek wordt met geen woord over de oorlog gerept. Het verhaal evolueert traag. Voor een thriller is het een saai, voorspelbaar verhaal, maar het is wel een interessant plaatje van het leven  in het midden van de 20e eeuw.

Monsieur Hawarden, Henri Pierre Faffin, Stavelot, 1931

Wie in Google "Monsieur Hawarden" intypt, wordt verwezen naar artikels waar Mériora Gillibrand, alias Arthur Hawarden wordt afgeschilderd als een aristocratische gedegenereerde vluchtelinge met talloze affaires. Uit ergernis hieraan  heb ik besloten de positieve pendant te schrijven van de visie op Monsieur Hawarden. Ik baseer me niet op de notities van Alexandre Micha, maar wel op een mondelinge overlevering:  Manu's moeder en tante zijn in Pont-Ligneuville geboren en getogen. Hun ouders en grootouders kenden Alex Micha en hebben zelf aan den lijve de weldaden van Monsieur Hawarden ondervonden: bundeltjes babykleren aan de deur van kersverse ouders, een betaald doktersbezoek voor wie zich een dokter niet kon permitteren, discrete voedselhulp voor hongerlijdende families. Ze hielp steeds op discrete wijze zonder zichzelf kenbaar te maken.
Dat er iets aan de hand was met Monsieur Hawarden was een publiek geheim. De mensen stelden er zich echter geen vragen bij. Ze constateerden enkel dat Monsieur Hawarden altijd handschoenen en een sjaal droeg (om de vrouwelijke handen en de afwezige adamsappel te verbergen). De kleine Alexandre sprak trouwens over "un femme".
Ik kan niet geloven dat het geheim niet werd ontdekt tijdens de lijkaflegging. Veeleer werd er doelbewust voor gekozen om het ware geslacht van de  overledene niet kenbaar te maken opdat ze in gedachten zou voortleven als de weldoener Arthur Hawarden.
Pas na een bezoek van graaf "de Mouïsse", schoonbroer van Mériora Gilibrand, werd duidelijk dat Arthur Hawarden een vrouw was met een moord op haar geweten.
Desondanks blijven in Ligneuville de positieve herinneringen primeren. Het graf vermeldt weliswaar de echte naam Mériora Gillibrand, maar voor de mensen hier zal ze altijd Monsieur Hawarden zijn, die het leven van vele kinderen heeft gered.
De verfilming van Filip de Pillecijns boek (4 jaar na Faffins boek verschenen) door  Harry Kümel (1968) ligt aan de basis van de negatieve perceptie van het hoofdpersonage. De inwoners van Pont-Ligneuville vonden deze film kwetsend, teleurstellend en allesbehalve waarheidsgetrouw.
Hoewel Faffins boek niet direct boeiend te noemen is, komen er leuke herkenbare beschrijvingen in voor: de kapel en de eik in Pont staan er nog steeds!
Het verhaal:
Monsieur Hawarden is een aristocratische Parisienne op de vlucht voor het gerecht na de moord op de vermeende (?) moordenaar van haar toekomstige echtgenoot. Tevergeefs hoopt ze haar vrijheid te kunnen terugvinden door zich als man te verkleden en op die manier vrij te kunnen rondreizen . Uiteindelijk strandt ze in Ligneuville (en het gehucht Pont) waar ze in ballingschap haar laatste zestien jaar slijt. Pas enige tijd na haar dood blijkt haar echte naam Mériora Gillibrand te zijn. Tijdens haar verblijf in Pont-Ligneuville (van 1850 tot 1863) is de jonge 12 -jarige Jean (echte naam is Alexandre Micha) haar gids tijdens talloze zwerftochten in de barre, ruige streek.
Een vergelijkend overzicht van de bestaande literatuur over Monsieur Hawarden is te vinden op http://books.google.be/books?id=dNNWE97vetkC&pg=PA90&lpg=PA90&dq=Henri+Pierre+Faffin&source=bl&ots=I2nas551Bf&sig=ipiMb8vbliWQS7rtBCReR-emo2E&hl=nl&ei=02TeTIDdGoyqhAfDo9mHDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBcQ6AEwAA#v=onepage&q=Henri%20Pierre%20Faffin&f=false

Wolfgang von Goethe

Grappig:

Annonce

< Ein Hündchen wird gesucht,
Das weder murrt noch beisst,
Zerbrochene Gläser frisst
Und Diamanten...>

Mooi:

Hypochonder

Der Teufel hol' das Menschengeschlecht!
Man möchte rasend werden!
Da nehm' ich mir so eifrig vor:
Will Niemand weiter sehen,
Will all das Volk Gott und sich selbst
Und dem Teufel überlassen!
Und kaum seh' ich ein Meschengesicht,
So hab ich's wieder lieb.

Gerhard Herm, De Kelten;Paolo Giordano,De éénzaamheid van de priemgetallen; Heinrich Böll, Erzählungen; Franz Kafka, Brieven aan zijn ouders; Wolfgang von Goethe, bloemlezing gedichten

Tja, een dag zou 30 uren moeten tellen, dan zou ik over alle boeken die ik heb gelezen, iets neerschrijven. Laat ik het houden bij een zeer korte impressie van de boeken in de titel:

De Kelten: verrassend! Het is niet zo gemakkelijk om te lezen (alleen al de kleine lettertjes!). De klassieke achtergrondkennis van de schrijver is indrukwekkend. Het boek is zo rijk aan inhoud dat ik het binnenkort opnieuw ter hand neem. Kelten, Germanen: het bleek allemaal maar een mengelmoesje van volkeren te zijn geweest. Wie dit boek leest, beseft des te beter dat er niets nieuws onder de zon is: ook niet de natuurrampen en de opwarming van de aarde...Je moet je door de wetenschappelijke schrijfstijl worstelen om uiteindelijk beloond te worden met een aantal verhelderende visies.

De éénzaamheid van de Priemgetallen: Giordano geeft een vlijmscherpe analyse van de psychè van beide hoofdpersonen. Ik verdenk hem ervan van bepaalde situaties zelf doorleefd te hebben. Heel mooie en klare stijl...allleen zo pessimistisch en naar het einde toe wordt het er niet beter op.
Erzälungen van Heinrich Böl: Ik ben volop Duits aan het leren en wat is gemakkelijker om te lezen dan korte verhaaltjes. Alleen hadden die verhaaltjes wat vrolijker mogen zijn. Het gaat onder meer om confronterende getuigenissen van een Duitse soldaat die tijdens WO2 aan het Front heeft gevochten en na afloop van de oorlog nog 10 jaar gevangen heeft gezeten bij de Russen in Siberië. Gruwel...

Brieven aan zijn ouders: in deze brieven worden de laatste jaren van Kafka's leven gedocumenteerd (1922-1924). Om eerlijk te zijn: de inleiding van deze brievenbundel was het interessantst: Kafka moet een bijzonder man zijn geweest. Binnenkort lees ik "Das Schloss". De brieven vermelden slechts saaie "faits divers".

Voor de laatste en mooiste verrassing open ik een nieuw bericht, zodat het de blikvanger van deze pagina wordt: Wolfgang von Goethe: vroeger had ik in het Nederlands al enkele gedichten gelezen en het Lijden van de jonge Werther. Om eerlijk te zijn heb ik tot voor kort niet geweten waarom deze schrijver als een mijlpaal in de Duitse literatuurgeschiedenis wordt beschouwd...
Intussen heb ik enkele gedichten in het Duits gelezen en in het Duits komen alle klanken en woorden tot hun recht. De gedichten van Goethe lenen zich moeilijk tot vertalen...Enne...Goethe is niet alleen serieus, wat moge blijken uit de "Annonce" die volgt in het volgende bericht...

Don Giovanni in wording - Anthony Rudel

Anthony Rudel heeft als zoon van dirigent Julius een pareltje geschreven voor al wie van opera houdt. Ik hield sowieso al van de tragikomedie Don Giovanni. De muziek waarmee Il Commendatore aan de feestdis van Don Giovanni verschijnt, bezorgt de luisteraar kippenvel. Dit boek doet er nog een schepje bovenop. Alle beschreven aria's winnen aan kracht en schoonheid. Wie deze opera kent, moet het boek absoluut gelezen hebben, zelfs al is veel aan de verbeelding van de schrijver ontsproten. Opmerkelijk in het verhaal is de ontmoeting tussen Mozart, Casanova en markies De Sade...

De Heuvel van de Boze Raad - Amos Oz

Drie indringende verhalen spelen zich af in een Oosteuropese  immigrantenwijk van Jeuzalem tijdens de laatste jaren van het Britse Mandaat over Palestina vlak voor de stichting van de staat Israel (1948).

Met een sobere schrijfstijl schetst Oz de conflicten tussen de Britten enerzijds en de Joden en Arabieren anderzijds. Ironie en humor zijn hem hierbij niet vreemd. Het boek werpt een licht op een ongekende zijde in de jonge geschiedenis van de Israelische staat. Een aanrader.

De Drakenhoeder - Robin Hobb

Draken, woeste wouden en een lelijk eendje dat zich ontpopt tot zwaan: dit fantasy verhaal is een sprookje waarin vele clichés vervat zitten. Het verhaal is heel voorspelbaar en staat vol met schrijffouten. Toch kijk ik uit naar het tweede deel van deze trilogie. De lectuur van dit boek is een welkome ontspanning voor wanneer de geest geen al te uitdagende inspanningen verdraagt.

Nolan, William F. & George Clayton Johnson - De Weglopers

Ik ben de boekenkast van mijn vader aan het plunderen en daar vond ik het boekje "De Weglopers" (Logan's Run). De achterflap was veelbelovender dan wat het boek uiteindelijk te bieden had. Zoals vele boeken uit de jaren '60 staat hier een sociaal-maatschappelijk probleem centraal: overbevolking. De schrijver projecteert ons naar het jaar 2169 waar een maximumleeftijd op 21 jaar wordt vastgesteld. Al wie zich niet vrijwillig overgeeft aan de "eeuwige slaap" wordt onverbiddellijk nagezeten door de Zandman die de Weglopers uiteindelijk met geweld moet liquideren. Het boek leest als een krakkemikkig verhaal waarin de wereld met zijn bevolking wel heel erg is gedegenereerd. De protagonist lijkt alles altijd onder controle te hebben en daardoor viel de spanning weg. De ontknoping is ontgoochelend (want voorspelbaar). Ik heb het boek uitgelezen bij gebrek aan beter: ik had niet direct een ander boek voorhanden.

Ik ben achteraf eens gaan snuisteren naar andere reacties op dit boek en die blijken heel gemengd te zijn...

John Wyndham - The Kraken Wakes

De Nederlandse vertaling van de titel "Invasie uit de ruimte" doet het boek oneer aan en suggereert ten onrechte dat het verhaal zich in onaardse interspatiale ruimten zou afspelen.

In realiteit brengt Wyndham een eeuwenoude vrees tot leven: de Kraken in de diepzeeën...: niemand weet precies hoe ze eruit zien en wie ze zijn. Het verhaal draait uit op een wereldramp waarbij de wereldbevolking wordt gedecimeerd. Pamperpolitiek zorgt ervoor dat mensen verdoofd zijn voor levensbedreigende gevaren. Diegenen die alert genoeg zijn om te willen veranderen en zich los te rukken van de dagelijkse sleur, overleven de ramp.

Jongensjaren van Lev Nikolájewitsj Tolstóy

Dit minimalistische werk geeft je een idee van wat er achter het kattekwaad van een veertienjarige jongen schuilgaat. Hoewel je bij gebrek aan gebeurtenissen voor dit boek niet direct uw slaap zal laten, zijn sommige karakterbeschrijvingen heel treffend. Deze diepgang vergoedt de regelmatig terugkerende zedepreken, die natuurlijk niet naar onze, maar naar de 19e eeuwse maatstaven moeten worden geïnterpreteerd. Tolstóy verwijst reeds in dit beginwerk van zijn oevre naar de invasie van  Napoleon in Rusland. Een onderwerp dat de ruggengraat vormt van één van zijn absolute meesterwerken "Oorlog en Vrede".

De Triffids-John Wyndham

Zowat alle mensen worden verblind door een meteorenregen. Tegelijkertijd breken de Triffids uit: dodelijk giftige planten die kunnen wandelen en door mensen werden gecreeerd om aan dreigende voedseltekorten het hoofd te kunnen bieden. Op 1 dag tijd verandert de wereld in chaos. Alle principes en waarden worden overboord gegooid en vervangen door de wet van de sterkste. De overlevende blinden en de enkele ziende mensen die dankzij een speling van het lot niet naar de meteoren hebben gekeken, vallen noodgedwongen (al dan niet met succes) terug op primitieve maatschappelijke leefvormen om weerstand te kunnen bieden aan de oprukkende triffids. Het is een heel  boeiend en confronterend SF boek waarvan de titel zou kunnen luiden: "Over de ondergang van Atlantis en Paaseiland"...

Fjodor Dostjewski-De eeuwige echtgenoot

Een bestofte doos op zolder heeft het boek "De eeuwige echtgenoot" van Fjodor Dostojewski prijsgegeven. In tegenstelling tot klassiekers als "Misdaad en Straf", is de "Eeuwige Echtgenoot" bescheiden qua omvang, maar daarom niet minder geniaal. Tegen een decor van het 19e eeuwse Sint Petersburg heeft Dostojewski een tijdloos psychologisch drama opgebouwd en doorspekt met heel veel ironsiche en komische toespelingen die nog zeer actueel zijn. Het boek is een parel!